In gesprek met mama Manon: de geboorte op een manier die bij haar en haar man past
Het is een zonnige, winderige dag. Manon loopt het pad af met Joost (3 maanden oud) op haar buik in de draagzak. Ze is net bij haar paarden geweest, en wijst haar huis aan. “De eerste bunker links, kan niet missen. Parkeer daar maar, ik loop wel.” Het nieuwe huis van Manon en haar gezin is in aanbouw iets verderop. In deze tijdelijke woning heeft Joost zijn eerste kennismaking met de wereld gehad. “Het is lekker rommelig binnen”, zegt ze.
We gaan aan tafel zitten met een lekkere kop koffie en thee. Joost mag natuurlijk ook lekker drinken bij mama. “Hij is zo snel met alles, hij brabbelt al volop!” vertelt Manon. Ze heeft samen met haar partner twee kinderen; Kleine Joost, en zijn grote zus Fleur, van 3. Al vanaf haar eerste zwangerschap is Manon heel bewust bezig met kennis opdoen, en aansluiten bij het proces waar ze doorheen gaat. Manon volgt haar gevoel, maar wil daarnaast haar gevoel ook onderbouwen. Beide zwangerschappen en bevallingen zijn uitermate soepel verlopen, mede door dicht bij zichzelf te blijven en het inzetten van de opgedane kennis. Manon vertelt eerst over haar eigen zwangerschap en geboorte.
“Mijn moeder vertelde dat de zwangerschap en bevalling van mij eigenlijk net zo makkelijk gingen als hoe het is gegaan met mijn kinderen. En toen dacht ik, ‘Hoe dan? Ik ben in het ziekenhuis geboren’. Mijn 3 jaar oudere broer is namelijk met een tangverlossing gekomen omdat hij er niet uit wilde, dus ik ‘moest’ in het ziekenhuis. Vanaf het moment dat de vliezen braken was ik er binnen 3 uur. Mijn moeder heeft het als een fijne en soepele bevalling ervaren. Ik mocht ook meteen bij haar liggen toen ik er was. Ontzettend leuk om dit alles zo terug te horen nu van mijn moeder!”
Manon vertelt dat ze zich heel goed voor kan stellen dat patronen al beginnen bij de zwangerschap en geboorte. “Geboren worden alleen al is heftig en hard werken, laat staan een moeizame geboorte.”
Hypnobirthing
Tijdens de zwangerschap van Fleur is Manon begonnen met zich in te lezen over zwangerschappen en geboortes. Ze volgde een cursus ‘Hypnobirthing’, waarin je leert hoe een ‘normale’ bevalling verloopt, en hoe je o.a. zelfhypnose kunt toepassen om ontspannen en pijnvrij te kunnen bevallen.
“Ik kwam met Hypnobirthing in aanraking via een forum op internet. Het standaard riedeltje wat uitgaat van risico’s en angst, daar heb ik niet zo veel mee. Mijn partner en ik hebben de cursus Hypnobirthing samen gedaan en dat was wel echt een hele goede keuze. Nu achteraf denk ik dat die cursus zelfs niet ver genoeg ging; iedereen van de groep moest uiteindelijk naar het ziekenhuis! Ik ook bij Fleur, voor de placenta. De ‘vrije geboorte’ wint nu best wel wat terrein, en dit is het stuk waar ik me tijdens de 2e zwangerschap meer in heb verdiept. Je hebt namelijk gewoon rechten. Je móet niets! Als ik toen had geweten wat ik nu wist hadden we niet naar het ziekenhuis gehoeven. De cursus hielp wel erg bij het opstellen van een geboorteplan. Daarin stond onder andere dat ik niet zomaar een oxytocine spuit wilde (om de weeën op te wekken). Zaken waar je tijdens de geboorte niet over na wil denken. Ook heeft de cursus me geleerd hoe het precies allemaal werkt in je lijf tijdens een bevalling, en de ontspanningsoefeningen gaven me het vertrouwen dat ik zelf kon ontspannen tijdens de bevalling. Ook werd me duidelijk dat alles wat risicopreventie is eigenlijk stress kan opleveren. Alles willen uitsluiten werkt dus eigenlijk averechts. We zijn zo gewend in onze cultuur om een bevalling uit handen te geven; iemand anders moet maar zorgen dat jouw kind ter wereld komt. Maar dat kun je gewoon zelf! Bij Fleur ben ik echt pijnloos bevallen. Bij Joost heb ik de ontspanningsoefeningen vooraf niet gedaan, en toen voelde ik de pijn wel. De zelfhypnose is dus wel een kwestie van blijven oefenen. De pijn heeft me echter niet beperkt, ik kon me daar aan toegeven.”
Mama’s, ken je rechten!
Toen Fleur geboren werd was Manon zich nog niet zo bewust van haar rechten. De verloskundige zei tijdens de bevalling tegen haar: “Ik ga even checken hoe ver je bent.” Manon vond dit op dat moment oké, maar het besef van dat ze daar ook ‘nee’ op had mogen zeggen kwam pas toen ze zwanger was van Joost.
“Met Fleur werd er gezegd: “Je hebt 10 cm ontsluiting, dus je mag persen”, ik voelde toen geen enorme persdrang of zo, het kwam een beetje op mijn ‘commando’. Ik ben met Fleur in bad bevallen. Toen ze er was moest ik er wel meteen uit, want de placenta zou dan op bed komen. “Wacht maar op een perswee, dan komt de placenta er vanzelf uit” zei de verloskundige. Die was er met Fleur al niet, en ik was zó met Fleur bezig dat mijn motivatie om te persen weg was. Na 20 minuten heb ik tòch de oxytocine spuit gekregen en na een half uur is de ambulance gebeld, mede omdat ik ‘te veel bloed’ aan het verliezen was. Dit was echter een inschatting van iemand die nog nooit eerder een badbevalling had gedaan. Het bellen van de ambulance en het checken van het bloedverlies ging trouwens allemaal heel ontspannen hoor, er was geen sprake van paniek. Toen de ambulance er was ben ik er zelf naartoe gelopen vanuit mijn bovenwoning. Tot zo ver hoeveel last ik had van mijn bloedverlies, haha. In het ziekenhuis kreeg ik een infuus wat de weeën op zou moeten wekken. Dat deed helemaal niets. Ik moest gaan persen, en ze probeerden de placenta los te krijgen door op mijn buik te duwen en aan de navelstreng te trekken. Toen zijn ze toch maar de operatie kamer klaar gaan maken, want het duurde te lang. We hebben het nog één keer geprobeerd, en toen kwam hij los. Bij Joost ben ik zelf, nadat Joost er was, gewoon gaan persen. De placenta kwam er daarna gewoon uit. Je lijf wil hem er echt wel uit hebben! Mijn eerste bevalling was natuurlijk ook overweldigend voor mij, en ik heb het idee dat mijn lijf een soort van zei: “hou maar even op met alles wat je aan het doen bent.”
Tussen de komst van Fleur en Joost in is Manon met haar gezin verhuisd.
“Mijn eerste gesprek bij een verloskundige toen ik zwanger was van Joost was dus ergens anders dan met Fleur, en het eerste wat ze me zeiden, gebaseerd op wat er bekend was over mijn vorige bevalling, was: “Jij moet in het ziekenhuis bevallen, omdat de vorige keer de placenta niet los kwam en je te veel bloed bent verloren.” Mijn eerste vraag aan de verloskundige was: “Is dat een verplichting of een advies?”, en daar begon onze strijd eigenlijk. We zijn daar 4 keer geweest, en elke afspraak was het duidelijk dat zij dat heel spannend vonden omdat we ‘te afgelegen wonen’, en ze het niet ‘op hun geweten’ wilden hebben dat ik of de baby zou overlijden. Dat vond ik nogal een uitspraak, waarmee er veel angst gevoed kan worden. Toen ik dit verhaal besprak binnen een ‘vrije geboorte’ forum waar ik actief was werd ik getipt over een andere verloskundige bij mij in de buurt, die meer bij mijn denkwijze zou passen. Ik heb deze verloskundige gebeld, en het hele verhaal voorgelegd. Ik heb ook duidelijk gezegd dat ik niet eigenwijs wilde zijn, aangezien zij meer kennis hebben dan ik, maar dat ik wel eerlijke informatie en onderbouwing wilde hebben. Het gesprek met deze verloskundige verliep heel anders en ik merkte meteen dat er andere vragen gesteld werden. Ze vroeg “Heb je last gehad van mijn bloedverlies?” “Nou, nee”. “En is de placenta uiteindelijk op de operatietafel, of daarvoor al vanzelf gekomen?” “Nee vanzelf.” “Dan zie ik geen enkel probleem om het thuis te doen.”. De andere verloskundige praktijk kijkt naar de hoeveelheid bloed verlies (het is meer dan een liter, dus je krijgt een medische indicatie), en deze verloskundige keek naar of ik er last van had ja of nee. In de reguliere geboortezorg heerst gewoon de angst dat als er iets fout gaat, zij erop aangekeken worden. Zij gaan voor hun eigen statistiek en cijfers, wat maakt dat ze het idee hebben dat ze zich maar beter aan de protocollen kunnen houden om maar geen risico te lopen. Dan heb je dus in het ziekenhuis een minder fijne bevalling, maar dan zijn moeder en kind ‘in vedergeval gezond’. Fysiek, maar mentaal…”
De vrije bevalling
Manon haar partner volgt Manon haar gevoel heel erg in de keuzes die ze maken als het aankomt op de zwangerschappen en geboortes. Al had hij aan het begin van de zwangerschap van Joost wel wat twijfels over of ze niet te eigenwijs waren. De nieuwe verloskundige wist hem echter gerust te stellen. Hij is steeds mee gegaan naar de afspraken en bleef zo op de hoogte van hoe het ging en deed ook kennis op over de zwangerschap en geboorte.
“Bij Joost ben ik in bad gaan zitten toen ik het idee had dat de bevalling ging beginnen. Ik had al een tijdje om de 5 minuten een wee, toen mijn partner de verloskundige belde dat ze konden komen. Ik had nog niet zo het gevoel dat het al tijd was, maar hij vond dat een fijn idee, dus hebben we dat gewoon gedaan. De verloskundige kwam met een stagiaire. Elke keer vroeg ze vooraf of ik wilde dat ze iets zou doen, en dat was zo fijn! “Wil je dat ik naar het hartje luister?” vroeg ze bijvoorbeeld. Dat wilde ik wel. Daarna zijn ze op de bank gaan zitten, en zijn ze af en toe even komen kijken met wat gezellige praat tussendoor als het rustig was met de weeën. De enige interventie die ze deed in dat stadium was zeggen dat het misschien slim was om even naar de wc te gaan aangezien dat 3 uur geleden was. Dat was wel heel fijn. Daarna hebben ze nog een keer gevraagd of ik wilde dat ze even keek hoe ver ik was, maar dat hoefde niet zo nodig van me. Ik voelde dat zelf wel. Toen mijn partner vroeg of ik het zeker wist, heb ik aangegeven dat als hij het wilde ze het gerust mochten checken. Dat vond hij niet nodig. Ik had wederom niet echt persdrang, maar op een gegeven moment voelde ik dat ik in de ‘persfase’ kwam. Ik heb het toen ook niet overlegd omdat ik echt in mijn eigen bubbel zat; ik ben het gewoon gaan doen. Op dat moment zijn ze bij me komen staan. Soms hoorde ik even een aanmoediging en een bevestiging dat ik het heel erg goed deed. In die fase hebben ze nog even een spiegeltje op de grond gelegd in bad zodat zij konden zien of bijvoorbeeld de navelstreng om de nek zat. In mijn geboorteplan stond dat ik hem heel graag zelf aan wilde pakken, en dat de verloskundige me zou herinneren aan dat ik daar goed voor zou gaan zitten. Ik zat op dat moment op handen en knieën, en ik wilde ook niet meer anders gaan zitten. Dus ze hebben me op dat moment geholpen door hem onder water naar voren aan te geven zodat ik hem zelf naar boven kon halen. Dat is eigenlijk het enige wat ze tijdens de bevalling echt gedaan hebben. Het is een heel fijn idee en ook belangrijk dat er iemand met kennis van zaken aanwezig is waar je op terug kan vallen, maar het was ook heel prettig dat ze aanvoelden dat ze op de achtergrond konden blijven.”
Tijdens de bevalling van Joost kwam de kraamhulp binnen. Ze kwamen met zijn 2en, omdat een badbevalling zo uniek is en ze dit graag wilden ervaren om hierover kennis op te doen.
“Bij Fleur kwam de kraamhulp binnen en stelde zich kort voor. ‘Ik zit hier in bad in mijn blootje een kind eruit te persen, maar wees welkom!’ Haha! En dit keer heeft de verloskundige aan de kraamhulp gevraagd of ze meteen op de bank konden gaan zitten zonder iets te zeggen omdat ik zo min mogelijk gedoe om me heen wilde. Dat hebben ze gedaan, en ik merkte pas dat ze er waren toen Joost geboren was. De stagiaire van de verloskundige is nog een keer langs gekomen later die week. Ze moest nog één stage in het ziekenhuis doen, en ze vertelde me dat ze zo blij was dat ze Joost zijn bevalling had gezien voor ze naar het ziekenhuis ging, omdat ik zo vol vertrouwen mijn lijf volgde, en dat ze dus had gezien dat dat allemaal kan. Die had wel een missie volgens mij.”
Manon kiest ervoor om haar kinderen heel erg te volgen, ook in de opvoeding als het bijvoorbeeld aankomt op slapen, spelen en borstvoeding.
Tekst door Anne den Otter
